66 fleiri andlát fyrstu sjö mánuðina en að meðaltali síðustu ár

Hagstofa Íslands birti nýlega dánartölur fyrir fyrstu 32 vikur ársins 2021.
 
Fyrstu 32 vikur ársins dóu að meðaltali 45,6 í hverri viku. Síðustu fjögur ár, 2017-2020, dóu að meðaltali 43,6 í hverri viku. Að jafnaði dóu flestir í aldursflokknum 85 ára og eldri yfir tímabilið 2017-2021. Tíðasti aldur látinna fyrstu 32 vikur þessa árs var 89 og 90 en 86 ára fyrir sömu vikur áranna 2017-2020. Í aldursflokknum 70 ára og eldri gætir leitni hækkunar á fjölda látinna árið 2021 fyrir vikur 26 til 32, en fyrir sömu vikur árin 2017-2020 gætti lækkunar. 

Heildarfjöldi látinna 2021 fyrstu 32 vikurnar er 1460 manns. Sama tala fyrir árið 2020 var 1381, 1365 fyrir árið 2019, 1425 fyrir 2018 og 1405 fyrir árið 2017. Meðaltal áranna 2017-2020 var því 1394 manns. Á þessu ári er fjöldinn 1460 manns. (1460 - 1394 = 66.)

Því smá sjá að 66 fleiri hafi dáið á fyrstu 32 vikum ársins en fyrir meðaltal áranna 2017-2020. 

Í fyrra, á árinu sem kórónuveirufaraldurinn hófst, lækkaði dánartíðni í 628 per 100,000 íbúa frá 629 per 100,000 á árinu 2019. 

Athygli vekur að 66 fleiri skuli hafa látist á fyrstu 32 vikum þessa árs en að meðalatali undafarin ár. Í fyrra létust þó 28 einstaklingar með lögheimili á Íslandi af Covid, þar af 14 á Landakoti. Á fyrri helmingi þessa árs hefur aðeins einn einstaklingur með lögheimili hér á landi látist af Covid.

Samkvæmt svari frá Landlæknisembættinu hefur enginn Íslendingur látist af völdum inflúensu frá því í apríl 2020, eða um það bil frá þeim tíma er Covid faraldurinn hófst. Að jafnaði látast um 10 - 20 manns af völdum inflúensu ár hvert.

Hvað veldur þessum „umfram" dauðsföllum og þá aðallega meðal eldri hópa sem finna má í tölum Hagstofunnar á þessu ári? Ekki er það inflúensan og ekki er það Covid. Ætla mætti að dauðsföll meðal eldri borgara hefðu átt að lækka eftir að bólusetning við Covid hófst og eins fyrst að inflúensan hefur ekki látið sjá sig í um það bil eitt og hálft ár. 

Engar hugsanlegar skýringar á þessum auknu dauðsföllum er að finna í gögnum Hagstofunnar, en gæti skýringu verið að finna í þeim andlátum sem tilkynnt hafa verið til Lyfjastofnunnar á þessu ári í kjölfar Covid bólusetninga? Í upplýsingum frá Lyfjastofnun er tekið fram að ekki sé grunur um orsakatengsl milli andláta og bólusetninga. En þar er að minnsta kosti hugsanlega að finna 31 „umfram" andlát. Reikna má með að andlát sé frekar tilkynnt til stofnunarinnar ef sterkur grunur leikur á um tengsl andláts og lyfs heldur en að heilbrigðisyfirvöld og/eða aðstandendur sendi tilkynningu til Lyfjastofnunar ef sá látni var við það að gefa upp öndina þegar lyfjagjöfin fór fram.  Þetta þarfnast að minnsta kosti skýringar heilbrigðisyfirvalda. 

Fram kemur í skýrslu Hagstofunnar að rétt sé að benda á að talningar á dánum fyrir árið 2021 eru bráðabirgðatölur og eru líklegar til að vera vanmat á fjölda dáinna, aðallega vegna síðbúinna dánartilkynninga.