Stórfelld virðisaukaskattsvik?

Enn eitt dæmið um að eftirlitskerfið hér sé í molum er sú staðreynd að eftirlitsskyld fjármálafyrirtæki hafa komist upp með það árum saman að stunda nótulaus viðskipti í stórum stíl! Þetta eru eignaleigufyrirtækin Avant, Íslandsbanki fjármögnun og SP fjármögnun, dótturfyrirtæki Landsbankans. Fyrirtækin eru virðisaukaskattskyld og skylt er að gefa út reikninga í samræmi við lög um virðisaukaskatt. Fyrir u.þ.b. ári síðan kom í ljós að fyrirtækin höfðu aldrei gefið út reikninga fyrir þúsundum bifreiða sem þau seldu á svokallaðri kaupleigu. Þó var tekið fram í samningum Avant og SP-fjármögnunar að reikningur væri fylgiskjal.  Sjá t.d. lið V í þessum samningi og IV í þessum.

Í fyrstu taldi ég og fleiri sem voru að skoða málið að frumrit reikninganna hlyti að vera til hjá fyrirtækjunum og óskuðum við því eftir afriti. Vikur liður án þess að beiðnunum var sinnt.  Haft var samband við Ríkisskattstjóra og skömmu síðar fengu 30 – 40 manns ábyrgðarbréf frá SP með nýútgefnum reikningum ásamt útskýringarblaði frá lögmanni fyrirtækisins. Hér er eitt dæmi og eins og sjá má er reikningurinn dagsettur í mars 2010 en bíllinn keyptur í des. 2005. Reikningarnir sem sagðir voru fylgiskjöl á samningunum voru aldrei til. Eins má sjá að virðisaukaskattur er tilgreindur á samningnum en ekki reikningnum. Kaupleiga er  virðisaukaskattskyld starfsemi.

Aðeins er vitað um tvo einstaklinga sem fengu send afrit með tölvupósti af reikningum frá  Avant. Takið eftir númeraröðinni, 731 og 732, en útgáfudagar annars vegar í ágúst og  hins vegar í október 2007. Sem sagt engir reikningar gefnir út þar á milli, lítill bissness í góðærinu hjá Avant!  Því var ljóst að þarna var á ferðinni augljóst brot á lögum um virðisaukaskatt, þúsundir bíla seldir án sölureikninga.

Eignaleigufyrirtækin fengu aftur á móti reikninga fyrir bílunum frá bílaumboðunum, þar sem þau (fyrirtækin) eru skráð kaupendur. Hér má sjá einn slíkan frá Íslandsbanka fjármögnun. Takið eftir að viðskiptavinurinn er skráður kaupandi á efra skjalinu en reikningurinn (neðra skjalið) er gefinn út  á Glitni fjármögnun (nú Íslandsbanki fjármögnun).  Íslandsbanki gaf ekki út reikning á viðskiptavininn og engar skýringar fást frá lögmanni bankans, Páli Þórhallssyni. Á reikningnum kemur líka fram að  500.000 kr. eru greiddar inn á bílinn til Brimborgar en Íslandsbanki fær allan reikninginn, kaupandinn engan.

Hvort fyrirtækin hafi innskattað (fengið virðisaukaskattinn greiddan til sín) á reikningum frá bílaumboðunum gátum við sem vorum að skoða málið ekki vitað.  3. febrúar. sl. sat ég síðan fund með Skattrannsóknarstjóra þar sem fram kom að fyrirtækin innsköttuðu virðisaukann á nýjum bílum. Og eins og áður segir gáfu þau ekki út reikninga á móti, þ.e. til viðskiptavina sinna. Sem sagt, borguðu ekki virðisaukaskattinn (útskattinn) aftur til ríkisins. Virðisaukaskattsuppgjör byggist nefnilega á reikningum! Lögmaður SP fékk þó tækifæri til að útskýra fyrir mér hvernig virðisaukaskatturinn hafi verið greiddur ef engir reikningar voru til. Skriflegt svar var: „Eins og ég nefndi þá er vinna í gangi við að vinna þetta annars aftur í tímann, við erum ekki að svindla á skatti en þér er að sjálfsögðu frjálst að telja svo vera.” 

Gefum okkur að þessi þrjú fyrirtæki hafi selt 15.000 nýjar bifreiðar sl. 5 ár og meðalverð bifreiðar hafi verið 3.000.000 kr., þar af vsk. 24.5%, eða 590.400 kr.  Það gera 8.856.000.000 kr. (8.8 milljarðar) í vsk.  Og athugið, þennan skatt innheimtu fyrirtækin af viðskiptavinum sínum með vöxtum (áður gengistryggingu og vöxtum) þar sem margir tóku lán fyrir heildarfjárhæðinni. 

Ríkisskattstjóra, Skattrannsóknarstjóra, Fjármálaeftirlitinu, Neytendastofu og fjármálaráðherra var bent á nótuleysið og eftirá útgefna reikninga fyrir mörgum mánuðum og reglulega er þrýst á svör við spurningum sem málinu tengjast. Fjármálaeftirlitið benti á Neytendastofu sem neitar að aðhafast nokkuð í málinu og bendir á Skattinn þó að brot á ákvæðum í skilmálum lánssamninga til neytenda heyri vissulega undir lög um neytendalán (á lánssamningana er skráð að reikningur sé fylgiskjal), lög sem Neytendastofa á að hafa eftirlit með. Fjármálaeftirlitinu er einnig skylt að rannsaka málið enda er hlutverk þess að fylgjast með því að starfsemi eftirlitsskyldra aðila sé í samræmi við lög og reglur. Málinu kasta menn sín á milli eins og dauðri rottu. 

Hafi Ríkisskattstjóri eitthvað aðhafst frá því að embættinu var tilkynnt um nótuleysið, virðist það ekki hafa haft mikil áhrif á viðskiptahætti SP fjármögnunar. Nýlega fékk ég þennan „reikning“ frá SP fyrir varahlutum, viðgerðum o.fl. sem ég var látin greiða þeim vegna bifreiðar sem þeir leystu til sín vegna „verulegra vanefnda“ á ólöglegu láni.  Inní þessari fjárhæð er 33.794 kr. virðisaukaskattur, það kemur fram á ljósritum á reikningum útgefnum á SP. En ég var látin greiða SP alla fjárhæðina án reiknings. Svarið frá SP var að svona væri þetta alltaf gert.  Önnur uppgjör frá SP eru eins. „Reikningar” sem almenningur fær fyrir greiddum kostnaði eru ódagsett, númerslaus word skjöl! 

Það skal enginn segja mér að eftirlitsstofnanir viti ekki hvað þarna er um að vera, en eflaust er málið of sóðalegt og risavaxið til að hrófla við og því neitar t.d. Neytendastofa að aðhafast nokkuð. Lögfræðingur Neytendastofu, sagði við viðskiptavin Avant sem leitaði til Neytendastofu eftir að hafa reynt árangurslaust að fá reikning frá Avant, að hann ætlaði ekki að standa í „neinu pexi“…. þetta sagði lögfræðingurinn þegar hlutverk Neytendastofu var lesið upp fyrir hann, eftir að svar barst frá stofnuninni um að málið ætti ekki heima þar. 

Íslandsbanki fjármögnun stefndi nýlega inn kröfu til dómstóla vegna samnings um tæki á fjármögnunarleigu. Lögmaður stefnda, Bragi Dór Hafþórsson, gerði athugasemd við gjaldfellda fjárhæð sem lögmaður Íslandsbanka sagði vera án virðisaukaskatts. Eftir útreikning Braga kom þó í ljós að fjárhæðin var með virðisaukaskatti og því talsvert hærri heldur en raunveruleg fjárhæð (gjaldfallnar greiðslur innheimtast með vsk. en eftir að samningi er rift eru eftirstöðvar innheimtar án vsk.) Tækið átti síðan að taka upp í skuldina ÁN virðisaukaskatts.  Íslandsbanki fjármögnun bauð sátt sem fólst í mikilli lækkun á skuldinni ásamt niðurfellingu á öllum málskostnaði og dráttarvöxtum, bankinn vildi sem sagt ekki dómsniðurstöðu í málinu.

Ef starfsemi fyrirtækjanna væri í samræmi við lög og reglur væri að sjálfsögðu komin niðurstaða eða svar skattayfirvalda um að „nótuleysið ætti sér eðlilegar skýringar og að svona „reikningur“ væri í fullu samræmi við lög um virðisaukaskatt.“ Kvörtun vegna seinagangs Ríkisskattstjóra er nú til meðferðar hjá Umboðsmanni Alþingis. Ríkisskattstjóri hafði ekki skilað inn svari fyrir tiltekinn frest frá Umboðsmanni (10.feb.201).

Viðbót. Hér er samningur fyrir nýjum bíl, enginn reikningur hefur fengist þrátt fyrir ítrekaðar beiðnir. Þarna ætti útskattur SP að vera 938.000,-. 
Þessi fékk nýlega sendan reikning eftir að hafa haft samband við SP. Bíllin var keyptur nýr árið 2008 (kemur fram á reikn.), en vsk. prósentan á reikningnum er 24.5% en ekki 25.5% eins og hún hefur verið í ca. eitt ár. Það er dagsetning reiknings sem ræður. Þetta er kannski fyrsti reikningurinn sem þeir hjá SP gefa út í langan tíma og ekki búnir að fatta að vsk.% hefur hækkað. Síðan eru „leiðbeiningarnar" frá lögmanni SP í bréfi þessu sem fylgdi reikningnum athyglisverðar, þ.e. að öðrum þeim en hafa sölu eða leigu fólksbifreiða að atvinnustarfsemi (eins og eignaleigufyrirtækin hafa) er óheimilt að telja til innskatts virðisaukaskatt af kaupverði eða leiguverði fólksbifreiða. Er fyrirtæki sem stundar nótulaus viðskipti í aðstöðu til að leiðbeina öðrum með vsk. mál?